Algemeen

In februari 2022 heb ik een Grainfather G40 besteld, de nieuwe loot aan de Grainfatherboom. Hoewel ik zeer tevreden ben over de G30, was ik toch toe aan een upgrade. Waarom? Tot nu toe had ik twee installaties in mijn brouwerij staan: de Grainfather G30 en de HERMS. Als ik met de Vier Broeders brouw, maken we 50 liter bier en dat gaat niet in de Grainfather G30 alleen. Maar twee installaties nemen wel veel ruimte in beslag. Daarnaast gaat in de G30 maar maximaal 8 kg mout, dus 25 liter van een zwaar bier gaat niet lukken. De Grainfather G40 lost deze problemen op: er gaat veel meer mout in (maximaal 13 kg) en je kunt er meer bier mee brouwen (40 liter, maar waarschijnlijk wel ietsje meer). De G40 kan dus ook meer graan en meer volume aan dan de HERMS.

Dus na 18 jaar trouwe dienst, gaat de HERMS weg. De G30 is naar een van de Broeders gegaan die ook solo brouwt en wat kleinere batches maakt. Voor hem voldoet de G30 uitstekend.

 

 

 

WIFI

De controller van de G40 werkt niet met een Bluetooth-verbinding, zoals die van de G30, maar met WIFI. In de brouwerij heb ik echter geen WIFI en de afstand is te groot om met een WIFI extender vanuit huis de brouwerij te bereiken. Ik heb dit probleem voorgelegd aan de helpdesk van Grainfather en zij vertelden me dat het ook werkt met een WIFI hotspot die je op de mobiele telefoon aanmaakt. Wel moet je de eerste keer, bij het instellen van de WIFI op de controller en in de Grainfather Connect app een tweede telefoon gebruiken. Op de telefoon die je voortaan gebruikt bij het brouwen maak je een WIFI hotspot aan, de tweede telefoon gebruikt die hotspot. Vervolgens open je op de tweede telefoon de Grainfather Connect app en voegt daarin de Grainfather G40 toe. De G40 staat dan al aan. Verder gaat het identiek aan het proces wanneer je een gewone WIFI verbinding gebruikt. Fijn dat dit kan en hulde voor de helpdesk van Grainfather.

 

Schoonmaken

Nadat ik hem kreeg heb ik de G40 eerst maar eens schoongemaakt en doorgespoeld. Op de foto hieronder zie je de ketel met 50 liter water erin. 50 liter wort koken moet dus mogelijk zijn met dit systeem. Als de moutkorf erin zit, moet je rekening houden met een maximaal volume (water + graan) van ongeveer 45 liter.

 

 

Na het eerste brouwsel op de G40, zal ik dit artikel uitbreiden met ervaringen en foto's. Het eerste brouwsel zal een RIS worden met 12 kg mout en een eindvolume van 26 liter. Het begin SG moet 1,100 worden. Gelijk een goede test dus van wat deze G40 aan kan.

Eerste brouwsels

De eerste vijf brouwsels in de G40 zitten erop en ik ben heel tevreden. Het brouwen gaat als een zonnetje en schoonmaken is nog eenvoudiger dan het schoonmaken van de G30. Dit is vooral het geval omdat de uitlaat in de G40 onderin de bodem zit en niet zoals bij de G30 ergens aan de zijkant een paar centimeter boven de bodem. Opwarmen gaat veel sneller dan in de G30 door het hogere vermogen. Toch brandt de G40 niet aan, wat nog wel eens gebeurde in de G30, vooral bij gebruik van hoge percentages tarwe en/of haver. Ook bij het laatste bier, een witbier met 50% tarwe, brandde er niets aan.

De filterplaat op de bodem werkt heel goed in het tegenhouden van eiwitten en hopresten (ook bij gebruik van hoppellets) en dit is een hele verbetering ten opzichte van het filtertje in de G30. Even whirlpoolen en er vormt zich een mooie kegel op de bodemplaat (zie foto hieronder). De brokken die je ziet liggen zijn brokken sinaasappelschil.

 

 

Ook het brouwen met 12,5 kg mout ging uitstekend, al viel me het rendement wat tegen (slechts 65%). Bij de andere, lichtere brouwsels zat het brouwzaalrendement tussen de 75 en 83% en dat is prima. Wat mee kan spelen is, dat de retourslang tegen de binnenkant van de moutkorf ligt en het uitstromende wort direct door de gaten aan de zijkant van de moutkorf weg kan stromen zonder door het filterbed te zakken. Dit zal vooral spelen bij zwaardere bieren met een dik filterbed en daardoor een hoge doorstroomweerstand. Daarom heb ik bij het laatste brouwsel een koperen ring gebruikt met gaten aan de bovenkant. Deze ring ligt op het filterbed en het wort wordt zo mooi verdeeld over het moutbed (zie foto). Dit werkte uitstekend. Het witbier wat ik met deze aanpassing heb gebrouwen (met 50% tarwevlokken) filterde goed en het brouwzaalrendement was 80%.

 

 

Al met al ben ik heel blij met de G40.

Afvallen bij het brouwen. Je een wielerheld wanen tijdens het mout pletten. Het kan. Met de Trap je te moutpletter™.

Nooit meer schroten met de hand of met een energievretende electromotor, maar eerlijk op beenspierkracht. Weg met het sportschoolabonnement! Gewoon meer brouwen voor een respectabele kuitomvang.

 

 

De Trap je te moutpletter™ heeft een graanbak waar gemakkelijk 15 kg mout in kan, zodat je niet hoeft af te stappen tijdens het pletten. Het verzet is iets meer dan 1:1, voor een snelle schroting zonder een te zware inspanning en met een optimale rotatie. De Trap je te moutpletter™ is demontabel en kan eenvoudig tegen een muur worden weggezet. Je kunt met deze molen ongeveer 2 kg mout per minuut pletten.

Als schrootmolen kan elke walsen- of schijvenmolen worden gebruikt. In het hierboven getoonde voorbeeld is een Maltmill™ gebruikt. Op de as is een kettingblad gemonteerd.

En hier een filmpje waarin hij in gebruik is: 

 

 

En zo staat ie in de brouwerij

Sinds kort ben ik de gelukkige eigenaar van een Grainfather brouwsysteem. In dit artikel zal ik mijn ervaringen met dit systeem met jullie delen. 

Wat is een Grainfather?

Voor jullie die niet weten wat een Grainfather is: een Grainfather is een halfautomatisch brouwsysteem gebaseerd op een combinatie van RIMS en Brew-In-A-Bag. Het systeem bestaat uit 1 elektrisch verwarmde ketel met een binnenketel (de moutkorf) met een geperforeerde bodem. De mout gaat in de moutkorf, waarna de geïntegreerde pomp het wort van onder de geperforeerde bodem pompt en bovenop het graanbed terug brengt. Zo ontstaat, net als in een HERMS, een stroming door de mout heen. Het wort wordt gefilterd tijdens het maischen en enzymen en mout komen goed met elkaar in contact.

Na het maischen til je de moutkorf omhoog en zet hem vast bovenaan de buitenketel. Het wort stroomt uit de bostel en het spoelen begint. Na het spoelen til je de moutkorf van de buitenketel en kun je gaan koken. Het hele brouwproces vindt plaats in 1 ketel, wat het systeem zeer geschikt maakt als je weinig ruimte tot je beschikking hebt. Je hebt alleen nog een aparte heetwaterketel nodig voor het spoelwater. Hieronder vind je een aantal foto's om het geheel te verduidelijken.

De verwarming is, zoals gezegd, elektrisch en wordt gestuurd met een thermostaat. [EDIT]Vanaf begin 2017 wordt de Grainfather geleverd met een nieuwe controller. Zie voor meer hierover HIER. [/EDIT]  De thermostaat is eenvoudig in te stellen op de waarde van je volgende maischstap. De capaciteit (volume van het wort voor koken) is 30 liter en de maximale stort is 9 kg mout. Bij de Grainfather wordt een tegenstroomkoeler geleverd. 

Waarom een Grainfather?

In mijn HERMS maak ik meestal 27 tot 30 liter wort, maar eigenlijk wil ik toe naar kleinere batches, zeker voor zwaardere bieren. Ik krijg dan meer variatie in bieren en ik kan vaker brouwen. In mijn HERMS kan ik eigenlijk geen kleinere batches maken, want dan wordt het filterbed al snel te dun. Daarnaast wil ik, sinds we zonnepanelen hebben, liever over op een elektrisch systeem, omdat ik dan kan brouwen zonder fossiele brandstoffen te gebruiken. De Grainfather is geschikt voor batches van 15 tot 26 liter (wort na koken en koelen). Bij een vergelijkbaar, maar veel duurder systeem (de Speidel Braumeister) moet je kiezen tussen een 20 of een 50 liter systeem. De ene is voor mij te klein en de andere te groot. Bovendien vind ik de Braumeister veel te duur. Wat volume betreft is de Grainfather voor mij precies goed.

Opbouwen

Als je de Grainfather thuis krijgt, moet je hem eerst nog afmonteren. Veel onderdelen zijn los meegeleverd. Het monteren wordt echter in de bijgesloten handleiding duidelijk uitgelegd en het was dan ook een fluitje van een cent. Het werkje was in 20 minuten gepiept. Wel een tip: de bodemplaat van de graankorf sluit zeer nauw. Maak de siliconenring om de plaat eerst nat, dan gaat hij een stuk gemakkelijker de moutcylinder in.

 

 

Na het monteren heb ik geprobeerd of alles naar behoren werkt en het systeem doorgespoeld met PBW en daarna met afwasmiddel. Alles werkte uitstekend. De pomp lijkt sterk genoeg en het verwarmen van 10 liter water van 15 naar 60 graden was binnen 10 minuten gepiept.

Eerste keer brouwen

Voor de eerste keer brouwen met de Grainfather heb ik een bier gekozen met veel tarwemout in de stort om te kijken of dat problemen oplevert met de filtering en recirculatie. In mijn HERMS heb ik hier nooit problemen mee gehad. Hieronder het recept van een Amerikaans tarwebier.

BrouwHulp Recept uitdraai

Basis

Omschrijving	Waarde
Kenmerk	WP132
Naam recept	Witte Wieven
Brouwdatum	05-05-2016
Bierstijl	Amerikaans tarwebier
Volume	26,0 l
Begin SG	1,050 SG
Berekende kleur (Morey)	7 EBC
Berekende bitterheid (Tinseth)	24 IBU
Brouwzaalrendement	75,0 %
Kooktijd	75 min.

Water en brouwzouten

Hoeveelheid	Ingrediënt
4,37 l	Water uit Zutphen
15,04 l	Gedemineraliseerd water
4,00 g	CaSO4
4,00 ml	Melkzuur
15,18 l	Spoelwater

Waterprofiel behandeld water

Ca	Mg	Na	HCO3	Cl	SO4
65 mg/l	3 mg/l	16 mg/l	57 mg/l	24 mg/l	126 mg/l

Vergistbare ingrediënten

Hoeveelheid	Naam	Mouterij	Kleur	%
3,000 kg	Premium pilsmout	Weyermann	2 EBC	50,8 %
2,400 kg	Lichte tarwemout	Dingemans	3 EBC	40,7 %
0,500 kg	Havervlokken	Supermarkt	2 EBC	8,5 %

Maischschema

Omschrijving	Temperatuur	Stap tijd	Rust tijd	Beslagdikte
Eiwitrust	51,0 °C	1 min.	15 min.	3,3 l/kg
Beta-amylase	63,0 °C	20 min.	30 min.	3,3 l/kg
Alfa-amylase	72,0 °C	15 min.	30 min.	3,3 l/kg
Uitmaischen	78,0 °C	10 min.	5 min.	3,3 l/kg

Hop

Hoeveelheid	Naam	Type	% alfazuur	Kooktijd/toevoeging	IBU
12,0 g	Citra	pellets	11,2%	10 min.	5,0 IBU
39,0 g	Citra	pellets	11,2%	5 min.	8,9 IBU
39,0 g	Nelson Sauvin	pellets	12,8%	5 min.	10,1 IBU
39,0 g	Nelson Sauvin	pellets	12,8%	vlamuit	0,0 IBU
39,0 g	Citra	pellets	11,2%	koudhop	0,0 IBU

Gist

Hoeveelheid	Naam	Type
23,0 g	Safale American (US-05)	bovengist

Vergisting

Kenmerk	Waarde
Starttemp. vergisting	16,0 °C
Max. temp. hoofdvergisting	18,0 °C
Eind temp. hoofdvergisting	18,0 °C

Inmaischen en maischen

Het inmaischen ging behoorlijk vlot. Grainfather vullen met demiwater en kraanwater, de thermostaat op 52 graden zetten en wachten maar. Na een minuut of 5 was deze temperatuur bereikt en kon het graan erin.

Opwarmen van het maischwater

Graan storten en goed roeren om klonten te verwijderen.

Beslag na het storten van de mout

De temperatuur was toen gedaald naar 51 graden. Dan de geperforeerde dekplaat in de graankoker duwen tot er net wat water boven staat, deksel erop en retourarm op de pijp schroeven.

 

Dekplaat erin

Ik heb het beslag tien minuten laten staan (zonder verwarming) voordat de pomp aan ging. Dat doe ik met mijn HERMS ook om te zorgen voor de zetting van een goed filterbed. Vervolgens heb ik de pomp aangezet en de verwarming op de stand Mash. De schakelaar onder aan de Grainfather heeft twee standen: Mash en Normal. Bij Normal wordt het 2 kW element ingeschakeld en bij Mash het 500 Watt element. Deze laatste gebruik je om het beslag op de juiste temperatuur te houden tijdens een maischstap. Bij deze stand schiet de temperatuur niet door als de gewenste temperatuur is bereikt en het element wordt uitgeschakeld. Bij opwarmen naar een volgende temperatuurstap of bij het opwarmen naar koken en koken gebruik je de Normal stand. Het werkt allemaal vlekkeloos. Wil je naar een volgende temperatuurstap, dan verhoog je de doeltemperatuur op de thermostaat, zet de schakelaar op Normal en als de temperatuur is bereikt zet je hem op Mash. Je moet dus zelf bijhouden hoe lang de stap loopt en op tijd de temperatuur bijstellen. BrouwHulp heeft de benodigde timers en het werkt allemaal prima samen. De temperatuurstappen worden keurig doorlopen en het wort wordt steeds helderder. [EDIT]Bij de nieuwe PID controller werkt het allemaal net even anders. Het 2 kW element staat altijd ingeschakeld en de controller bepaalt via een ingenieus algoritme hoeveel vermogen er naar het element gaat om het beslag op de juiste temperatuur te krijgen en te houden. Je kunt het hele maischschema handmatig in de controller programmeren of uit een recept halen via een app op je telefoon of tablet. De app stuurt dan automatisch het recept naar de controller. Lees HIER meer hierover. [/EDIT]

 

Recirculeren tijdens het maischen

Aan het eind van het maischen is het wort kraakhelder, net zoals bij mijn HERMS.

Filteren en spoelen

Na het uitmaischen bij 78 graden moet je de moutkorf uit de ketel tillen en vastzetten op de ketel door hem een kwart slag te draaien.

 

Moutkorf in de filterstand

Het wort loopt in de ketel. Als het vloeistofniveau daalt, duw je de dekplaat tot op het graanbed en kun je gaan spoelen. Tijdens de laatste maischstap heb ik 15 liter spoelwater opgewarmd tot 80 graden. Het spoelen gaat vlot, een teken van een niet dichtgeslagen filterbed en dat is een goed teken met zoveel tarwemout in de stort. Tijdens het spoelen heb ik de verwarming (stand Normal) aangezet om het wort op te warmen tot koken. Nadat het wort uit het filterbed is gedruppeld verwijder je de moutkorf. Ik heb het deksel op de ketel gezet, totdat het wort ging koken. Ook het filteren en spoelen verliep van een leien dakje. Aan het begin van het koken had ik precies de geplande 30 liter wort in de ketel met ook nog eens het geplande SG. Het brouwzaalrendement is dus de vooraf ingeschatte 75%.

 

Spoelt u maar!

Koken

Na een half uur werd de kooktemperatuur bereikt. Aanbevolen wordt om als het wort bijna gaat koken het schuim in het wort te roeren om overkoken te voorkomen, maar ik schep dat schuim liever af. Het bevat veel gestolde eiwitten die je toch kwijt moet uit het wort/bier. Toen dit schuim was afgeschept, was er geen gevaar meer voor overkoken. Met het 2 kW element krijg je een mooie, rollende kook.

 

Mooie, rollende kook

Zoals gebruikelijk heb ik een hopspin gebruikt voor mijn hopgiften. De hopspin die ik heb werkt ook uitstekend met pellets en in dit bier gingen uitsluitend pellets.

 

Hopspin met hoppellets

Koken duurde 75 minuten en in die tijd is er 3 liter water verdampt. Dit komt neer op 2,4 liter per uur. Er zat toen dus nog 27 liter wort (bij 100 graden) in de ketel. De hopspin heb ik uitgeperst om zoveel mogelijk wort te verzamelen.

Koelen

Na het koken plaats je het deksel op de ketel en zet de tegenstroomkoeler erop. De slangen voor het koelwater zijn mooi blauw en rood, zodat je je niet kunt vergissen welke slang je moet aansluiten op de kraan. Verschillende aansluitstukken worden meegeleverd, ik heb de Gardena koppeling gebruikt. Het gekoelde wort heb ik weer teruggeleid in de kookketel, totdat een temperatuur van 70 graden was bereikt. Het hete koelwater heb ik opgevangen in een grote emmer om te gebruiken voor het schoonmaken. Toen de 70 graden was bereikt, ging de hopspin met de vlamuithop er weer in. Na een kwartier trekken heb ik de pomp en het water weer aangezet om verder te koelen. Toen het wort 40 graden was heb ik de wort uit slang in mijn gistvat gehangen om het gekoelde wort op te vangen. Deze kwam toen met 17 graden uit de koeler. Ik heb bij de tegenstroomkoeler twee puntjes van kritiek: de slang waar het wort uit komt vind ik te kort. Het gistvat moet heel dicht tegen de Grainfather kunnen staan, anders haal je het niet. Het tweede kritiekpunt is dat de koeler geen ingebouwde thermometer heeft, zodat je met een externe thermometer moet klooien om de temperatuur van het uitstromende wort te meten. Dat vind ik heel onhandig.

 

Tegenstroomkoeler aan het werk

Schoonmaken

Na het leegpompen van de ketel heb ik gemeten hoeveel er in de ketel achterblijft en dat is precies 1,5 liter. Meer had er ook niet uit gekund, want er lag een dikke laag eiwitten onderin de ketel. De ketel kan ik eenvoudig leeggieten in de douchebak in mijn brouwerij. Daarna heb ik hem gevuld met heet water met afwasmiddel om hem met een zachte spons schoon te soppen. Dat ging allemaal prima. Ik had wel wat aangebakken eiwitten op de bodem van de ketel waaronder het verwarmingselement zit, maar dat was zo weg. Hopelijk heeft dat geen negatief effect op de smaak van het bier. We zullen later wel zien proeven.

Na het soppen heb ik de Grainfather weer leeggegoten en nagespoel met heet water. Daarna heb ik 10 liter heet water in de ketel gedaan en PBW toegevoegd. Vervolgens de pomp, toevoerpijp en tegenstroomkoeler een kwartier doorgespoeld. Dan de Grainfather weer leeggegoten, gevuld met wederom 10 liter water en weer een kwartier alles doorgespoeld. Daarna leeggegoten en alles afgedroogd. Het schoonmaken ging prima zo en nam niet meer tijd in beslag dan het schoonmaken van mijn HERMS en platenkoeler.

Oordeel

De hele brouwdag, inclusief schoonmaken nam 5,5 uur in beslag en dat is gemiddeld een half uur korter dan een brouwdag met mijn HERMS. Dat zit vooral in de snellere opwarmtijden tijdens het maischen en naar koken toe. Dat is dus winst.

Er zit geen geavanceerde controller in deze versie van de Grainfather, waardoor je niet een heel maischschema in kunt programmeren. Sinds 2017 wordt een geavanceerde controller meegeleverd waarbij je wel een heel maischschema kunt ingeven. De thermostaat werkt naar behoren en op de Mash stand heb ik geen temperatuuruitschieters gezien. Hij houdt het beslag heel goed op de ingestelde temperatuur, zodat je er geen omkijken naar hebt.

Het wort wordt kraakhelder, net als in mijn HERMS. Uitstekend. Dat geeft aan dat de filtering goed verloopt.

Filteren en spoelen op de Grainfather manier werkt prima. Het filterbed is niet dichtgeslagen. Enige zorg heb ik wel over de zuurstofopname van het hete wort omdat het wort in de kookketel klettert, maar er zijn wetenschappelijke aanwijzingen dat zuurstofopname van heet wort niet veel effect heeft op de kwaliteit van het bier. We zullen het zien.

Koken van het wort doet de Grainfather prima. Het wort kookt precies hevig genoeg. Mooie rollende kook zonder dat het wort uit de ketel spat. De 2,4 liter verdamping per uur is prima. Enig punt van zorg is wel het aanbranden, maar dat kan zijn dat het bij dit bier optrad vanwege de enorme hoeveelheid eiwitten.

Over de tegenstroomkoeler heb ik al mijn kritiekpunten gegeven. Ik denk dat ik een aansluiting ga maken voor mijn tegenstroomkoeler met ingebouwde thermometer, zodat ik die kan gebruiken met mijn Grainfather. Deze werkt bovendien efficiënter dan de bijgeleverde tegenstroomkoeler.

De Grainfather is goed doordacht, waardoor je er prettig en gemakkelijk mee kunt werken. Ik vond het in ieder geval een genot om mee te brouwen en er zullen nog vele brouwsels volgen. Al met al ben ik heel blij met mijn aanwinst.

 

9 mei 2016

Het bier is overgeheveld. Hij is behoorlijk hoppig, dus ik besluit om de koudhop achterwege te laten. Met teveel hop raakt hij uit balans, denk ik. De smaak is verder uitstekend. Ik detecteer geen negatieve smaakeffecten van het beetje aangebrande eiwitten op de bodem van de Grainfather. Het SG is gezakt naar 1,019, maar het bier gist nog redelijk snel door. Na een paar uur staat er alweer een schuimlaag op het bier van een paar centimeter. Het volume in de mandfles is ongeveer 24,5 liter.

12 mei 2016

Naar een idee van René Haring op het Hobbybrouwen forum heb ik een thermometer gemaakt van een stuk koperbuis met een thermometer plakstrip. Aan de uitgang heb ik een extra stuk slang gezet, zodat ik nu genoeg lengte heb om een gistvat te bereiken dat 2 meter van de Grainfather af staat.

 

 

21 juni 2016

Het bier is bijzonder lekker geworden. De hop komt sterk naar voren en heeft een citroenachtig karakter. Een heerlijk zomerbier!

 

26 juni 2016

Na de tweede keer met de Grainfather gebrouwen te hebben, ben ik toch niet helemaal tevreden met de bijgeleverde tegenstroomkoeler. Mijn platenkoeler werkt veel efficiënter. Daarom heb ik de slang van de tegenstroomkoeler geschroefd en er een aansluitnippel op gezet voor de snelkoppelingen die ik gebruik. Nu kan ik mijn platenkoeler aansluiten op de Grainfather. Bij de volgende brouwsessie zullen we zien of dit beter werkt.

 

 

23 augustus 2016

Koelen met de platenkoeler gaat inderdaad een heel stuk sneller. De bij de Grainfather geleverde tegenstroomkoeler kan de berging in als reservekoeler.

 

6 februari 2016

Na 7 brouwsels in de Grainfather kan ik niet anders dan zeer tevreden zijn met dit systeem. Het is werkelijk een genot om mee te brouwen. De kwaliteit van de bieren is uitstekend, maar niet anders dan wanneer ik in mijn HERMS of in mijn koelbox brouw en dat is ook niet zo gek, want de kwaliteit van bier wordt voornamelijk bepaald door een goede vergisting en hygiënisch werken. Zoek je een semi-automatisch brouwsysteem, dan kan ik de Grainfather zeker aanbevelen.

 

23 maart 2017

Vandaag is de nieuwe Grainfather control unit binnen gekomen. Deze nieuwe controller is veel geavanceerder dan de oude. Je kunt via de Grainfather Connect app de controller aansturen en een recept in de controller zetten. Het maischschema wordt dan automatisch uitgevoerd. Kijk HIER over hoe je dat met BrouwHulp recepten doet. De controller is PID gestuurd, waardoor het beslag beter op de juiste temperatuur blijft.